Onverwacht en ongewenst: contact met konvooi ON(S)122
23 Augustus 1942
Op Den 22sten Augustus werd een onderzeeër gerapporteerd per radio , welke zich ongeveer in de voorgeschreven route bevond op plusminus 500 mijl afstand. Den 24ste Augustus ten 0815 scheepstijd werd de positie ontvangen van een onderzeeër op 23 augustus te 2300 GMT. Deze bevond zich op den aangeven GMT op plusminus 65 mijl van onze positie te 0815 van den 24/8.
Officieel rapport van de ondergang de Abbekerk door kapitein Wijker
Plaatsbepaling midden op de oceaan is lastig. En wetend dat de vijand misschien wel meeluistert worden diverse tactieken gehanteerd om te zorgen dat schepen op de juiste plaats zijn zonder dat de vijand weet waar dat is. De Abbekerk vaart via voorgedefinieerde punten op de oceaan. In alle communicatie worden naar die punten gerefereerd en nooit naar de werkelijke coördinaten. Op 23 augustus vaart de Abbekerk richting ‘punt J’ . De werkelijke positie van deze punten is doorgegeven aan Abbekerk voor ze vertrok en zal dus nooit via de radio worden vermeld. Als Abbekerk zijn positie doorgeeft zal zo’n melding er ongeveer zo uitzien: 150 mijl ten zuidwesten van ‘punt J’. En als ze een koerswijziging door krijgt omdat de Admiraliteit verwacht dat er een U-boot op haar pad ligt, dan krijgt ze orders om bv. koers te wijzigen naar een punt 80 mijl ten zuiden van ‘punt H’.
Deel van de Duitse ‘Grossquadrate’ (Grid) kaart. Het kleinste vierkant was ook weer opgedeeld in 9 vakken. (Source: german-navy.de)
De Duitsers hebben een heel eigen manier van positiebepaling bedacht. Ze hebben de Oceaan opgedeeld in rechthoeken en die vervolgens weer opgedeeld kleinere vakken. Een beetje zoals vroeger het 100000 stratenboek werkte. Een positie als CA2745 is een gebied van 6 bij 6 mijl, nauwkeurig genoeg en snel te verzenden.
Ships time: All times used here are referenced to Abbekerks 'ships time' unless stated differently.
Abbekerk om 14:00
Den 24ste Augustus op den voormiddagwacht, direct na het ontvangen van bovenstaand bericht, werd een uitgaand convooi in zicht gelopen en onmiddellijk 90 graden van koers veranderd naar stuurboord teneinde zo ver mogelijk vrij te blijven van het convooi. Een der begeleidende corvetten kwam zich hierna overtuigen van onze identiteit, naderde tot ongeveer een halven mijl en, na ons herkend te hebben, de mededeling: ‘Submarines are known to be in the vicinity’.
Aangezien geen routewijziging werd ontvangen van de Admirality noch van de corvet commandant, na ons telegram van den 23/8 2300 GMT, en de laatst bekende positie van de onderzeeër reeds plusminus tien oud was, werd de route zoals opgegeven vervolgd
Officieel rapport van de ondergang de Abbekerk door kapitein Wijker
Dit was konvooi ON(S)122 dat al een paar dagen diverse confrontaties met schaduwende U-boten van wolfpack Lohs had gehad maar op dat moment nog geen schip had verloren. Het korvet was het Noorse HnoMS Eglantine.
Het ontmoeten van een konvooi is iets wat een alleen varend schip te allen tijde wil voorkomen. De grote wijdse (en vooral lege) oceaan is haar grootste bescherming. Het schip is dan een speld in een hooiberg. Een konvooi daarentegen is een magneet voor voor U-boten die om het konvooi heen opereren en op zoek zijn naar een mogelijkheid om aan te vallen. Een onbeschermd alleen varend schip dat dan ineens in de buurt opduikt is een makkelijke prooi. Waarschijnlijk was kapitein Wijker bekend met de ondergang van het MS Almkerk, ook van de VNS, een jaar eerder. Dit snelle schip voer ook alleen, maar stuitte nabij de Kaapverdische Eilanden op een konvooi dat net werd aangevallen. Nog in het zicht van het konvooi werd de Almkerk getorpedeerd en zonk.
De Abbekerk maakt zich nu ook zo snel mogelijk uit de voeten. Maar het zal niet mogen baten.
U-604 om 14:52
Schets van de dagelijkse posities van U-604. rechtsonder is het punt waar ze Abbekerk tegen komt.
(Source: www.uboatarchive.net)
U-604 is, als onderdeel van Wolfpack Lohs, al dagen op zoek naar ON(S)122. Een uur nadat Abbekerk het konvooi uit het oog verliest schrijft KtLt Holtring in zijn oorlogslogboek (KriegsTageBuch KTB):
14:52 Â Op zoek naar het konvooi verscheen een 12000 ton vrachtschip in het zicht recht vooruit, boeg naar rechts, doel onder een hoek van 90 graden. Met een snelle draai naar bakboord weggedraaid met schip recht achter. Toen geconstateerd dat het een globale koers voer van ongeveer 360 graden. Beide diesel hard vooruit.
Vrachtschip maakte grote zigzags rond een globale koers van 20 graden, naar beide zijden 20 – 90 graden. In het begin is de koers constant, maar daarna wijkt hij langzaam af naar bakboord.
Besluit: vanwege een klein snelheidsoverschot de achtervolging voortzetten, want het vrachtschip is in zicht en de locatie van het konvooi nog onduidelijk.
KTB U-604 door KtLt Holtring
Peter
